Cronfeydd Llywodraeth y DU ar ôl Cyllid yr UE

Cronfa Lefelu

Yn ddiweddar, cyhoeddodd Llywodraeth y DU fanylion ei Chronfa Lefelu newydd yn yr Adolygiad o Wariant ym mis Mawrth.  Mae’r prosbectws ar gyfer y gronfa, gan gynnwys canllawiau ar sut i wneud cais am y rownd gyntaf, a’r rhestr ategol o awdurdodau lleol yn ôl categori blaenoriaeth, i’w gweld yn Cronfa Lefelu: prosbectws – GOV.UK (www.gov.uk).

Bydd y Gronfa Lefelu yn cefnogi adfywio canol trefi a’r stryd fawr, prosiectau trafnidiaeth lleol, ac asedau diwylliannol a threftadaeth.

Mae’r gronfa gystadleuol yn werth £4.8biliwn ledled y DU, gydag o leiaf £800m i’w neilltuo ar gyfer yr Alban, Cymru a Gogledd Iwerddon dros bedair blynedd rhwng 2021 a 2025.  Ar gyfer y rownd ariannu gyntaf, bydd o leiaf 9% o gyfanswm dyraniadau’r DU yn cael eu neilltuo ar gyfer yr Alban, 5% ar gyfer Cymru, a 3% ar gyfer Gogledd Iwerddon.  Yng Nghymru, Lloegr a’r Alban, bydd cyllid yn cael ei ddarparu drwy awdurdodau lleol, wedi’i dargedu at y rhai sydd â’r angen mwyaf sylweddol, a asesir gan ddefnyddio’r meini prawf canlynol:

  • yr angen am adferiad economaidd a thwf
  • yr angen am well cysylltedd trafnidiaeth
  • yr angen am adfywio

Mae llefydd wedi’u gosod yng nghategori 1, 2 neu 3, gyda llefydd categori 1 yn rhai â’r lefelau uchaf o angen a nodwyd. Er y rhoddir blaenoriaeth i geisiadau o feysydd blaenoriaeth uwch, nid yw’r bandiau’n cynrychioli meini prawf cymhwysedd, na swm na nifer y ceisiadau y gall lle eu cyflwyno. Bydd ceisiadau o gategorïau 2 a 3 yn dal i gael eu hystyried ar gyfer cyllid yn ôl eu rhinweddau o ran cyflawni, gwerth am arian ac addasrwydd strategol, a gallent fod yn llwyddiannus os ydynt o ansawdd eithriadol o uchel.

Bydd cyllid capasiti o £125,000 yn cael ei ddyrannu i awdurdodau lleol yng Nghymru, i helpu i feithrin eu perthynas â Llywodraeth y DU at ddibenion y Gronfa ac i ddatblygu ceisiadau o ansawdd uchel ar gyfer rowndiau diweddarach.  Anogir awdurdodau sy’n gwneud cais i gydweithio ag awdurdodau cyfagos ar gynlluniau trawsffiniol ac i gyflwyno cynigion ar y cyd ar draws eu hardaloedd lleol os yw hynny’n briodol.  Bydd canllawiau pellach ar gymorth capasiti yn cael eu rhoi i awdurdodau lleol yn y dyfodol agos.

Disgwylir i ASau gefnogi un cais y maent yn ei weld fel blaenoriaeth. Bydd nifer y ceisiadau y gall awdurdod lleol yn y categori cyntaf eu gwneud yn ymwneud â nifer yr ASau yn eu hardal, gallant gyflwyno un cais am bob AS y mae ei etholaeth yn gyfan gwbl o fewn ei ffin. Gall pob awdurdod lleol gyflwyno o leiaf un cais. Pan fo etholaeth AS yn croesi nifer o awdurdodau lleol, dylai un awdurdod lleol ysgwyddo cyfrifoldeb, oherwydd dylai’r cynigydd arweiniol a’r ardaloedd lleol gydweithio i ddynodi’r cynigydd arweiniol hwnnw.

Bydd y Gronfa’n canolbwyntio buddsoddiad mewn prosiectau sy’n gofyn am hyd at £20m o gyllid. Fodd bynnag, mae lle hefyd i fuddsoddi mewn prosiectau trafnidiaeth gwerth uchel mwy, trwy eithriad. Bydd ceisiadau dros £20m ac yn is na £50m yn cael eu derbyn ar gyfer prosiectau trafnidiaeth yn unig, fel cynlluniau ffyrdd, a gall unrhyw awdurdod lleol sy’n gwneud cais eu cyflwyno.

Bydd rownd gyntaf y Gronfa yn 2021 – 2022 yn canolbwyntio ar dair thema:

  • Buddsoddiadau trafnidiaeth
  • Adfywio a buddsoddi yng nghanol trefi
  • Buddsoddiad diwylliannol

Cronfa Adnewyddu Cymunedol y DU

Cyhoeddwyd prosbectws Cronfa Adnewyddu Cymunedol y DU (CRF) hefyd gan Lywodraeth y DU ym mis Mawrth.  Mae’r prosbectws ar gyfer y buddsoddiad o £220m, a’r rhestr o lefydd blaenoriaeth, i’w gweld yn Cronfa Adnewyddu Cymunedol y DU: prosbectws – GOV.UK (www.gov.uk).

Mae’r gronfa’n rhagflaenu Cronfa Ffyniant a Rennir y DU (SPF) a fydd yn cael ei lansio yn 2022.  Y bwriad yw helpu ardaloedd lleol i dreialu dulliau a rhaglenni newydd i fynd i’r afael â heriau lleol wrth baratoi ar gyfer cyflwyno’r SPF.

Bydd y CRF yn broses gystadleuol heb unrhyw gymhwysedd wedi’i bennu ymlaen blaen. Mae mynegai o 100 o lefydd blaenoriaeth wedi’i greu yn seiliedig ar wydnwch economaidd, wedi’i fesur ar sail cynhyrchiant, incwm aelwydydd, diweithdra, sgiliau a dwysedd y boblogaeth.   Rhoddir blaenoriaeth i brosiectau sy’n targedu buddsoddiad mewn cymunedau mewn angen, yn enwedig yn y 100 lle blaenoriaeth uchaf, a rhoddir cyllid capasiti i’r awdurdod arweiniol ar gyfer y 100 lle yma.

Y blaenoriaethau buddsoddi yw:

  • Buddsoddi mewn sgiliau
  • Buddsoddi ar gyfer busnesau lleol
  • Buddsoddi mewn cymunedau a llefydd
  • Cefnogi pobl i gyflogaeth

Bydd dogfennau canllaw a ffurflenni cais ychwanegol ar gael cyn bo hir.

Dyma rai dyddiadau allweddol i’w nodi ar gyfer Cymru:

Mawrth 2021

  • Yn ystod mis Mawrth, mae awdurdodau arweiniol yn gwahodd ceisiadau gan eu llefydd ym Mhrydain Fawr.

1 Ebrill 2021

  • Asesu ceisiadau a chydlynu cyllid capasiti gan awdurdodau arweiniol y 100 lle blaenoriaeth ym Mhrydain Fawr.

18 Mehefin 2021

  • Awdurdodau arweiniol ym Mhrydain Fawr yn cyflwyno rhestr fer o geisiadau prosiectau i lywodraeth y DU ar gyfer eu hasesu.

Diwedd Gorffennaf 2021 ymlaen 

  • Llywodraeth y DU yn cyhoeddi prosiectau llwyddiannus ar gyfer Cronfa Adnewyddu Cymunedol y DU.
  • Y taliad cyntaf o gyllid yn cael ei roi i’r awdurdodau arweiniol

Tachwedd a Rhagfyr 2021

  • Adolygiad monitro hanner ffordd y prosiectau gyda’r awdurdodau arweiniol

31 Mawrth 2022

  • Cronfa Adnewyddu Cymunedol y DU yn dod i ben.
  • Yr ail daliad o gyllid yn cael ei dalu i’r awdurdodau arweiniol

Isod mae tabl gyda dolenni ac amserlenni ar gyfer galw am geisiadau gan Awdurdodau Lleol:

Sir CRF (Ardal Flaenoriaeth) Dolen Dyddiad Cau
Blaenau Gwent Ie Dolen gwefan 5pm 20/05/21
Pen-y-bont ar Ogwr Na Dolen gwefan 7am 24/05/2021
Caerffili Na Dolen gwefan Hanner dydd 17/05/21
Caerdydd Na Dolen gwefan 5pm 17/05/2021
Sir Gaerfyrddin Ie Dolen gwefan Hanner dydd 5/05/2021
Ceredigion Ie Dolen gwefan 9am 17/05/2021
Conwy Ie Dolen gwefan 5pm 14/05/2021
Sir Ddinbych Ie Dolen gwefan 5pm 31/05/2021
Sir y Fflint Na Dolen gwefan 5pm 14/05/2021
Gwynedd Ie Dolen gwefan Hanner dydd 28/05/2021
Ynys Môn Ie Dolen gwefan 4pm 30/04/2021
Merthyr Tudful Ie Dolen gwefan Canol nos 24/05/2021
Sir Fynwy Na Dolen gwefan 5pm 14/05/2021
Castell-nedd Port Talbot Ie Dolen gwefan Hanner dydd 14/05/2021
Casnewydd Na Dolen gwefan 21/05/2021
Sir Benfro Ie Dolen gwefan 7am 4/05/2021
Powys Ie Dolen gwefan 5pm 17/05/2021
RhCT Ie Dolen gwefan 31/05/2021
Abertawe Ie Dolen gwefan 5pm 21/05/2021
Torfaen Ie Dolen gwefan 5pm 07/05/2021
Bro Morgannwg Na Dolen gwefan 10/05/2021
Wrecsam Na

Cronfa Ffyniant a Rennir

Y weledigaeth ar gyfer Cronfa Ffyniant a Rennir y DU yw helpu i gynyddu a chreu cyfleoedd ledled y DU i bobl a llefydd.  Mae Llywodraeth y DU wedi ymrwymo i gyfanswm cyllid domestig ledled y DU sydd o leiaf yn cyfateb i dderbyniadau’r UE, gan gyrraedd tua £1.5 biliwn y flwyddyn ar gyfartaledd.

Mae Llywodraeth y DU wedi datgan y bydd yr SPF yn lansio yn 2022 a bydd yn cynnwys y canlynol:

  • Cyfran sy’n seiliedig ar lefydd a fydd yn targedu’r llefydd mwyaf anghenus ledled y DU, fel ardaloedd cyn-ddiwydiannol, trefi difreintiedig a chymunedau gwledig ac arfordirol. Bydd yn cefnogi pobl a chymunedau, gan agor cyfleoedd newydd a sbarduno adfywio ac arloesi. Bydd yn galluogi buddsoddiad cydgysylltiedig, cyfannol i gefnogi cymunedau a phobl leol; a
  • Bydd ail gyfran o’r Gronfa’n cael ei thargedu’n wahanol at y bobl mwyaf anghenus drwy raglenni cyflogaeth a sgiliau pwrpasol sydd wedi’u teilwra i angen lleol. Bydd hyn yn cefnogi gwell canlyniadau cyflogaeth i’r rhai sydd mewn ac allan o waith mewn carfanau penodol o bobl sy’n wynebu rhwystrau yn y farchnad lafur.

Cyhoeddir rhagor o fanylion yr SPF yn ddiweddarach eleni fel rhan o Fframwaith Buddsoddi ledled y DU a chaiff y proffil ei gadarnhau yn yr Adolygiad Nesaf o Wariant.