Mae’r Gronfa Ffyniant Bro yn cefnogi gwaith adfywio canol trefi a’r stryd fawr, prosiectau trafnidiaeth leol, ac asedau diwylliannol a threftadaeth. Mae’r gronfa gystadleuol yn werth £4.8 biliwn ledled y DU, gydag o leiaf £800 miliwn i’w neilltuo ar gyfer Cymru, yr Alban a Gogledd Iwerddon dros bedair blynedd rhwng 2021 a 2025.
Cyhoeddwyd canlyniadau ail rownd y Gronfa Ffyniant Bro ym mis Ionawr 2023, gyda £2.1 biliwn wedi’i ddyfarnu i 111 o brosiectau. Ar y cyd â chymeradwyaethau’r rownd gyntaf, mae’r Gronfa Ffyniant Bro wedi dyfarnu £3.8 biliwn i 216 o brosiectau.
Mae’r prosiectau wedi’u cynllunio i greu swyddi, ysgogi twf economaidd, helpu i adfer balchder pobl yn y mannau lle maent yn byw a lledaenu cyfleoedd yn fwy cyfartal. Dyfarnwyd £208m i brosiectau llwyddiannus yng Nghymru, gan gynnwys £105m ar gyfer y prosiectau canlynol ym Mhrifddinas-Ranbarth Caerdydd:
Cyhoeddwyd 105 o geisiadau llwyddiannus o dan rownd 1 ar 3 Tachwedd 2021, gyda deg ohonynt yng Nghymru. O fewn Prifddinas-Ranbarth Caerdydd roedd tri chais llwyddiannus yn RhCT:
Mae Llywodraeth y DU hefyd wedi cadarnhau y bydd rownd arall o’r Gronfa Ffyniant Bro.
Gweld y rhestr o ymgeiswyr llwyddiannus ar gyfer rownd 2 y Gronfa Ffyniant Bro
Gweld y rhestr o ymgeiswyr llwyddiannus ar gyfer rownd 1 y Gronfa Ffyniant Bro
Cafodd y Gronfa Ffyniant Gyffredin ei chynnig gyntaf ym maniffesto’r Blaid Geidwadol yn 2017. Y weledigaeth ar gyfer Cronfa Ffyniant Gyffredin y DU yw helpu i sicrhau ffyniant a chreu cyfleoedd ledled y DU ar gyfer pobl a lleoedd. Mae Llywodraeth y DU wedi ymrwymo i gyllid domestig ledled y DU sydd o leiaf yn cyfateb i dderbyniadau’r Undeb Ewropeaidd, sef tua £1.5 biliwn y flwyddyn ar gyfartaledd.
Mae’r Gronfa Ffyniant Gyffredin yn cefnogi’r amcan ffyniant bro o feithrin balchder mewn lle a chynyddu cyfleoedd bywyd trwy dair blaenoriaeth fuddsoddi:
Yng Nghymru, mae Llywodraeth y DU yn cefnogi darpariaeth ledled ardaloedd daearyddol strategol rhanbarthol De-ddwyrain Cymru/Prifddinas-Ranbarth Caerdydd, Gogledd Cymru, Canolbarth Cymru, a De-orllewin Cymru/Bae Abertawe.
Er mwyn cael mynediad at eu dyraniad o’r cyllid, gweithiodd pob awdurdod lleol gyda phartneriaid lleol i gytuno ar ganlyniadau ac ymyriadau mesuradwy sy’n adlewyrchu anghenion a chyfleoedd lleol. Roedd y rhain yn sail i Gynllun Buddsoddi Rhanbarthol y cytunwyd arno (yn cwmpasu’r holl Awdurdodau Lleol yn y rhanbarth) a gymeradwywyd gan Lywodraeth y DU ym mis Rhagfyr 2022. Cadarnheir y cyllid ar gyfer tair blwyddyn ariannol, a rhaid i bob ymyriad ddod i ben erbyn mis Mawrth 2025.
Bydd Cyngor Rhondda Cynon Taf, fel yr awdurdod arweiniol dynodedig, yn derbyn dyraniad yr ardal ac yn ymgymryd â’r rheolaeth strategol ar y gronfa ar gyfer De Ddwyrain Cymru. Mae’r Cynllun Buddsoddi Rhanbarthol yn cydnabod mai’r ffordd orau o gyflawni balchder mewn lle a chyfleoedd bywyd cynyddol yw drwy ddarparu’n agos at bobl a busnesau lleol a thrwy awdurdodau sy’n deall cyd-destun a hunaniaeth leol unigryw pob lle. Bydd yr ymyriadau felly’n cael eu haddasu i weddu i nodweddion lleol a’r gwahanol heriau a chyfleoedd ar draws y rhanbarth.
Mae’r gronfa hefyd yn cynnwys rhaglen rhifedd newydd i oedolion sy’n werth £559 miliwn, a hynny ar gyfer y DU gyfan, sef Lluosi, a fydd yn cefnogi pobl sydd heb unrhyw sgiliau mathemateg, neu sydd â sgiliau lefel isel, i ddychwelyd i’r gwaith. Bydd y cynllun yn cynnig tiwtora personol am ddim, hyfforddiant digidol, a chyrsiau hyblyg i wella hyder a sgiliau rhifedd oedolion.
Awdurdodau unigol | Cronfa Ffyniant Gyffredin Graidd y DU | Lluosi | Cyfanswm |
Blaenau Gwent | £23,301,572 | £4,863,920 | £28,165,492 |
Pen-y-bont ar Ogwr | £19,116,296 | £3,990,295 | £23,106,591 |
Caerffili | £28,272,298 | £5,901,499 | £34,173,797 |
Caerdydd | £34,587,594 | £7,219,740 | £41,807,334 |
Merthyr Tudful | £22,698,977 | £4,738,136 | £27,437,113 |
Sir Fynwy | £5,919,533 | £1,235,631 | £7,155,164 |
Casnewydd | £27,177,563 | £5,672,986 | £32,850,549 |
Rhondda Cynon Taf | £37,320,994 | £7,790,305 | £45,111,298 |
Torfaen | £20,431,241 | £4,264,774 | £24,696,014 |
Bro Morgannwg | £11,606,505 | £2,422,717 | £14,029,222 |
Y cyfanswm ar gyfer Prifddinas-Ranbarth Caerdydd/De Ddwyrain Cymru | £230,432,572 | £48,100,003 | £278,532,575 |
Rhyddhaodd Vaughan Gething AS, Gweinidog yr Economi, ddatganiad ysgrifenedig pan gyhoeddwyd y gronfa, yn mynegi pryderon nad yw’r SPF yn bodloni ymrwymiad Llywodraeth y DU i gyfateb i faint cronfeydd yr UE y mae Cymru wedi’u cael yn flaenorol ac y byddai wedi bod yn gymwys ar eu cyfer; ac nad oes digon o ffocws ar y cymunedau mwyaf anghenus.
Gweld y nodyn ar fethodoleg dyraniadau Cronfa Ffyniant Gyffredin y DU ar wefan Llywodraeth y DU.
Gellir gweld y datganiad gan Vaughan Gething AS ar ddyraniadau SPF y DU ar wefan Llywodraeth Cymru.
Rhyddhawyd datganiad pellach gan Vaughan Gething pan gyhoeddwyd cymeradwyaeth y Cynlluniau Buddsoddi Rhanbarthol gan Lywodraeth y DU, yn tynnu sylw at effaith yr oedi wrth gymeradwyo.
Gellir gweld y datganiad gan Vaughan Gething AS ar gyflawni SPF y DU ar wefan Llywodraeth Cymru
Mae’r Fforwm Strategol ar gyfer Buddsoddiad Rhanbarthol, sy’n cynnwys rhanddeiliaid o bob rhan o Gymru, yn parhau i gyfarfod i drafod cyllid buddsoddi rhanbarthol.
Nod Cronfa Adnewyddu Cymunedol y DU (CRF) oedd cefnogi’r bobl a’r cymunedau mwyaf anghenus ledled y DU, gan helpu i dreialu dulliau a rhaglenni newydd i fynd i’r afael â heriau lleol wrth baratoi ar gyfer cyflwyno’r SPF. Dewiswyd y prosiectau arloesol i gyd-fynd â blaenoriaethau lleol a chefnogi blaenoriaethau buddsoddi rhaglen y Gronfa Adfywio Cymunedol:
Yn wreiddiol, cymeradwywyd prosiectau i fod yn weithredol tan fis Mehefin 2020 ac wedyn cawsant gyfle i ymestyn eu hamserlen cyflawni tan 30 Rhagfyr 2022. Mae pob prosiect wedi cau bellach.
Lluniodd Llywodraeth y DU fynegai o 100 o leoedd â blaenoriaeth, yn seiliedig ar gadernid economaidd, wedi’i fesur yn ôl cynhyrchiant, incwm aelwydydd, diweithdra, sgiliau, a dwysedd y boblogaeth. Fodd bynnag, roedd pob awdurdod arweiniol yn gallu gwahodd ceisiadau a chydlynu pecyn o geisiadau gwerth hyd at £3 miliwn ar gyfer eu hardaloedd. Mae’r prosbectws ar gyfer y buddsoddiad o £220 miliwn i’w weld yn Cronfa Adfywio Cymunedol y DU: prosbectws – GOV.UK (www.gov.uk).
Cymeradwywyd 70 o brosiectau ym Mhrifddinas-Ranbarth Caerdydd, sy’n werth cyfanswm o £19,610,821.
Darllen y rhestr lawn o’r prosiectau a gymeradwywyd ledled y DU
Cronfa gwerth £150 miliwn gan lywodraeth y DU yw’r Gronfa Perchnogaeth Gymunedol (COF) sy’n helpu grwpiau cymunedol i ddiogelu, drwy berchnogaeth gymunedol, asedau yn eu hardal leol sydd mewn perygl o fynd yn angof.
Gall grwpiau wneud cais am hyd at £250k o arian cyfatebol i helpu i gymryd yr awenau neu redeg ased er, mewn achosion eithriadol, mae hyd at £1m ar gael ar gyfer asedau chwaraeon. Yn y rownd gyllido gyntaf, ariannwyd tri phrosiect gwerth £464,258 yng Nghymru.
Cyhoeddodd Llywodraeth y DU brosbectws wedi’i ddiweddaru ar gyfer rownd 2 COF ddiwedd mis Mai 2022. Isod mae’r prif newidiadau o’r rownd gyntaf i fod yn ymwybodol ohonynt:
Mae bwriad i gynnig cymorth datblygu yn y dyfodol ac mae Llywodraeth y DU wrthi’n caffael darparwr i gefnogi darpar ymgeiswyr. Rhagwelir y bydd hyn ar waith yn ddiweddarach eleni.
Nid yw’r meini prawf ar gyfer asesu ceisiadau wedi newid.
Cynghorir prosiectau i beidio â rhuthro gyda’u ceisiadau a’u cyflwyno pan fyddant yn barod.
Agorodd trydedd ffenestr ymgeisio Rownd 2 ar 15 Chwefror 2023 a bydd yn cau ar 14 Ebrill 2023, a disgwylir ffenestri ymgeisio pellach yn 2023 a 2024.